به گزارش سرویس سلامت خرداد، خوراكي هاي شب يلدا چه خواصي دارند و چه افرادي بايد از خوردن آنها پرهيز كنند؟ براي مثال بعضي از متخصصان طب سنيت مي گويند خوردن هندوانه در اين شب ممنوع است اما عده اي ديگر بر اين باورند يك شب هزار شب نمي شود و نبايد به خوراكي هاي شب يلدا نگاه وسواسي داشت. با ما همراه باشيد تا درباره خوراكي هاي شب يلدا بيشتر بدانيد. از نظر طب سنتي در شب يلدا بايد غذاهاي گرم خورده شوند. ميوه مخصوص اين شب كدو تنبل است كه طبيعتي گرم دارد اما خوردن هندوانه در فصول سرد سال به دليل طبيعت سرد آن توصيه نمي شود؛ هر چند كه اگر در بلندترين شب سال مقدار كمي مصرف شود، مشكل آفرين نيست.
انار؛ سرد و خشك
بدون شك نمي توان يك كاسه انار دانه شده با گلپر را از شب يلدا فاكتور گرفت اما اين ميوه از نظر طب سنتي چه خواصي دارد؟ مزاج انار با توجه به طعم آن متغير است. به طور كلي طبيعت اين ميوه سرد است و هر چه ترش تر باشد خشكي آن نيز بيشتر مي شود. بنابراين افرادي كه مزاج سردي دارند نبايد در خوردن انار، به خصوص انار ترش زياده روي كنند اما اين ميوه براي افرادي كه مزاج گرم دارند، مفيد است. صفراي بالا با تلخي دهان، سوزش ادرار و خشكي پوست همراه است و انار به دليل خاصيت صفرابر بودن اين مشكلات را از بين مي برد. به افرادي كه دچار مشكل اسهال هستند توصيه مي شود انار را با قسمت هاي سفيد داخل آن بخورند. يادتان باشد مصرف مداوم انار خون را تصفيه و پوست را شفاف مي كند و در تقويت كبد و قلب نيز موثر است.
گلپر؛ گرم
اينكه براي خوردن انار از گلپر و نمك استفاده مي كنند به اين دليل است كه طبع گلپر و نمك گرم بوده و باعت معتدل شدن انار مي شود و به اين ترتيب جلوي عوارض سردي آن را مي گيرد. همچنين گلپر ضد نفخ است و با افزايش ترشحات معده سموم بدن را دفع مي كند. از طرفي گلپر يك ميكروب كش قوي است، باعث ازدياد شير مادر مي شود و در هضم غذا موثر است. البته با وجود تمام خواص مثبت گلپر نبايد از اين طعم دهنده به مقادير زياد استفاده كرد چون تپش قلب ايجاد مي كند و احتمال سقط جنين را افزايش مي دهد. به همين دليل خانم هاي باردار نبايد در مصرف گلپر زياده روي كنند.
انگور؛ گرم و تر
يكي از ميوه هاي زمستاني كه جزو تزئين هاي ظرف ميوه شب يلدا هم به حساب مي آيد، انگور است كه طبيعتي گرم و تر دارد و مصرف آن باعث افزايش وزن، تقويت ريه و معده و روان شدن شكم و دفع مواد زائد از بدن مي شود.
البته پوست و هسته انگور دير هضم و نفاخ است و به افرادي كه از مشكلات گوارشي رنج مي برند توصيه نمي شود. اين افراد به جاي خود ميوه مي توانند از آب انگور استفاده كنند. نكته جالب اينكه اگر بعد از مصرف انگور تشنه مي شويد، كاملاً طبيعي است و با خوردن يك قاشق سكنجبين اين عارضه رفع مي شود.
ازگيل؛ سرد و خشك
در اواسط فصل پاييز سروكله ازكيل هم بين ميوه ها پيدا مي شود. خواص دارويي اين ميوه از قديم مورد توجه بوده و بقراط مصرف آن را در درمان ترش كردن معده مفيد دانسته است. طبيعت ازگيل سرد و خشك است و زياده روي در مصرف آن در روزهاي سرد زمستاني توصيه نمي شود زيرا روي مزاج تاثير منفي دارد. البته ازگيل ادرار آور است و مي تواند از بروز سنگ كليه پيشگيري كند، ازگيل ضد صفراست، كم خوني ناشي از فقر آهن را درمان مي كند، در رفع زخم دهان و تورم مخاط گلو و درمان اختلال قاعدگي خانم ها و حتي اسهال موثر است و ضماد آن جوش هاي بدن را از بين مي برد.
هندوانه؛ سرد و تر
هندوانه يكي از ميوه هاي مرسوم در طولاني ترين شب سال است كه طبيعتي سرد و تر دارد، صفراي خون و حرارت و تشنگي را كاهش مي دهد، شكم را روان مي كند و مانع از يبوست مي شود؛ به همين دليل در درمان خشكي مزاج موثر است. همچنين مصرف اين ميوه نقش مهمي در پيشگيري از بروز سنگريزه هاي مجاري ادرار دارد. حتي خوردن مغز تخم هندوانه براي تسكين سوزش ادرار و دفع سنگ هاي مجاري ادراي مفيد است. البته متخصصان طب سنتي مي گويند در فصول سرد سال بهتر است به جاي هندوانه سيب و گلابي بخوريد چرا كه خوردن هندوانه در زمستان باعث غلبه بلغم در بدن شده و به سلامتي افراد ضرر مي رساند. البته شب يلدا يك استثناست و نمي توان اين ميوه را از فهرستا خوراكي هاي يلدايي حذف كرد. بنابراين بعد از هندوانه حتماً مقداري آجيل مثل گردو، پسته، بادام و كشمش بخوريد تا آثار سردي هندوانه را كاهش دهد.
خرمالو؛ گرم و تر
مگر مي شود از شب يلدا صحبت كنيم و خرمالو را ناديده بگيريم؟ ميوه اي كه طبع گرم و تري دارد، باعث تقويت معده مي شود، سكسكه را رفع مي كند، در درمان هموروئيد موثر است و از شدت سرفه هاي خشك مي كاهد. همچنين مصرف خرمالو به افراد لاغر توصيه مي شود چون اگر در فواصل غذا خورده شود اشتها را باز مي كند. البته قند اين ميوه زياد است و ديابتي ها نبايد در مصرف آن زياده روي كنند. از طرفي مصرف زياد خرمالو بروز مشكل يبوست را به همراه دارد. دانه خرمالو در درمان سنگ مثانه و كليه موثر است؛ به شرطي كه دانه را كمي حرارت داده و بعد از پودر كردن مانند قهوه دم كرده و روزي دو تا سه فنجان بنوشيد.
آجيل مشكل گشا
پسته: آيا شما هم هنگام خوردن آجيل اول سراغ پسته ها مي رويد؟ نگران نباشيد اين عادت خيلي هاست! از نظر طب سنتي پسته طبيعتي گرم و خشك دارد، خون ساز و در درمان كم خوني موثر است، دهان را خوشبو و مغز و ذهن را تقويت مي كند و باعث آرامش اعصاب مي شود. حتي پوست پسته هم دور ريختني نيست زيرا براي سكين درد بيماري هموروئيد مي توانيد پوست پسته را داخل آب بجوشانيد، آن را داخل لگن بريزيد و براي چند دقيقه در آن بنشينيد.
توصيه پسته اي: متخصصان طب سنتي مي گويند اگر مزاج گرم داريد بايد پسته را با انار ترش بخوريد؛ البته آب انار ترش در مقايسه با آب انار شيرين انتخاب بهتري است. از طرفي افرادي كه به دليل گرمي مزاج دچار كهير و حساسيت هاي پوستي مي شوند بهتر است پسته را با برگه زردآلو بخورند تا از ابتلا به حساسيت هاي پوستي پيشگيري كنند.
بادام: بادام شيرين از نظر طب سنتي گرم و تر است. سينه را نرم مي كند. در درمان سرفه، زخم روده و مثانه و اسهال مفيد است، حافظه را تقويت مي كند. پس اگر تا امروز بادام نمي خورديد با توجه به اين خواص بايد تجديدنظر كنيد و يلداي امسال سراغ بادام آجيل برويد. البته فراموش نكنيد بادام سنگين و ديرهضم بوده و مصرف مداوم آن براي معده هاي سرد و مرطوب مضر است.
بادام هندي: بادام هندي گرم و خشك است. مصرف بادام هندي در حفظ سلامت قلب و عروق و لثه و دندان ها مفيد است، گرسنگي را از بين مي برد و مصرف آن به افرادي كه قصد كاهش وزن دارند (به عنوان ميان وعده) توصيه مي شود. اين هم يك توصيه به خانم هاي كدبانو؛ بادام هندي طعم مطبوعش را در دماي اتاق از دست مي دهد و خيلي زود فاسد مي شود بنابراين بايد اين آجيل خارجي! را در يخچال نگهداري كنيد.
فندق: طبيعت گرم و خشك فندق باعث شده اين آجيل مناسب فصل زمستان و البته شب يلدا باشد. فندق مقوي روده ها و معده است و باعث دفع سموم بدن و تقويت حافظه مي شود. بيماران مبتلا به فشارخون نبايد در مصرف فندق زياده روي كنند چرا كه اين مغز پرطرفدار فشارخون را بالا مي برد. در مقابل مغز فندق به اين دليل كه نشاسته كمي دارد بهترين نوع آجيل براي بيماران ديابتي است.
توت خشك: توت خشك طبيعتي گرم و تر دارد و با تقويت جگر و طحال در توليد خون تميز به بدن كمك مي كند. مصرف همزمان توت با غذا منجر به فساد غذا در معده و بروز نفخ معده و سوءهاضمه مي شود.
نخودچي: به گفته حكماي طب سنتي طبع نخودچي گرم و خشك است و زياده روي در مصرف آن به افراد صفراوي مزاج توصيه نمي شود چون سوء مزاج را به همراه دارد. البته نخودچي جلوي ضعف را مي گيرد، از بروز پوكي استخوان پيشگيري مي كند و مصرف آن همراه كشمش به عنوان تنقلات سالم توصيه مي شود.
كشمش: كشمش از جمله تنقلاتي است كه طبيعتي گرم و تر دارد و مصرف آن در تقويت حافظه، دفع مواد زائد بدن، تقويت معده، كليه ها و استخوان ها و درمان تنگي نفس و سينه درد موثر است. همچنين اين ميوه خشك شده با وجودي كه شيرين و چسبناك است، باعث خرابي دندان نمي شود و حتي براي سلامت دندان و لثه هم مفيد است.
يك توصيه غذايي براي شب يلدا
تا احساس ضعف و گرسنگي نكرده ايد غذا نخوريد. مصرف ماهي و تخم مرغ با هم، خوردن شير يا بستني بعد از گوشت و تخم مرغ به عنوان دسر يا مصرف همزمان گوشت و لبنيات (مثل كباب همراه دوغ)، مصرف شيريني و ميوه بعد از غذا، خوردن غذا همراه خيار (مصرف سالاد شيرازي با غذا)، مصرف همزمان ماست و مرغ (طبخ ته چين بدون استفاده از زردچوبه و زعفران) نيز در اين شب ممنوع است.
تندرستي/ شماره ۱۳۶/ آذر ماه ۹۲/ صفحه ۴۲